Mycie jajek – tak czy nie? Co warto wiedzieć?

„Myć czy nie myć?”. To zdecydowanie jedno z tych pytań, które nurtuje zarówno początkujących, jak i już doświadczonych hodowców. Jak to jest z ich pielęgnacją? Czy jest ona potrzebna? Czy wręcz przeciwnie?

Jeśli raz na zawsze chcesz rozwiać te wątpliwości – zapraszamy do zapoznania się z tym przewodnikiem. Dowiesz się, kiedy sięgnąć po wodę i gąbkę, a kiedy odpuścić i postawić na naturalną ochronę skorupki.

Czy mycie jajek zawsze jest konieczne? Kiedy tak, a kiedy nie?

Bezsprzecznie, jest to jedna z tych kwestii, która dzieli ludzi na 2 przeciwstawne obozy.

Z jednej strony “za” nieczyszczeniem jajek przemawia naturalna ochrona skorupki. Jej powierzchnie pokrywa cienka warstwa białkowa, która skutecznie blokuje przenikanie bakterii i patogenów do wnętrza. Mycie jajek sprawia, że zostaje ona usunięta – tworząc nie tylko łatwiejszy dostęp do tych zagrożeń, ale dodatkowo – skracając również sam termin przydatności jaj.

Z drugiej strony mamy kwestie estetyczne. W szczególności chodzi o zabrudzenia odchodami czy błotem, których przed przechowywaniem warto się pozbyć. W tym przypadku tzw. lekki brud możesz delikatnie zetrzeć za pomocą suchej ściereczki. Taki zabieg sprawi, że nie naruszysz ich naturalnej bariery ochronnej.

Warto wiedzieć, że jajka przeznaczone do inkubacji wymagają szczególnej uwagi. Nadmierne czyszczenie może uszkodzić skorupkę, co bezpośrednio zagraża rozwijającemu się zarodkowi.

Ciekawostka: w większości krajów UE jaja komercyjne nie są myte, co pozwala zachować naturalną barierę ochronną. Inaczej wygląda to w Stanach Zjednoczonych, gdzie przepisy wymagają mycia i dezynfekcji przed sprzedażą.

Co na to eksperci i badania naukowe?

Naukowcy wykazali, że mycie jaj zimną wodą może powodować kurczenie się ich zawartości. W ten sposób może dochodzić do powstawania podciśnienie, które wręcz “wciąga” bakterie do wewnątrz jajka. Aby tego uniknąć – temperatura wody powinna być wyższa niż temperatura samego jajka – minimum o 11°C.

Mimo wszystko kutykula (pokrywająca powierzchnię skorupki) stanowi jeden z najlepszych sposobów na ochronę jaj przed patogenami. Stąd wiele osób stoi na stanowisku, że mycie jaj może przynieść więcej szkody niż realnego pożytku.

Jak myć jaja? Metody i instrukcja – krok po kroku.

Jeśli uznasz, że mimo wszystko taki zabieg jest niezbędny – stosuj się do poniżej instrukcji.

1. Przygotuj ciepłą wodę w temperaturze około 40 – 45°C.
2. Następnie namocz w niej jajko – maksymalnie na kilka sekund.
3. Usuń z jego powierzchni wszelkie zanieczyszczenia – za pomocą miękkiej gąbki lub ściereczki.
4. Opłucz pod bieżącą wodą, a na koniec – osusz za pomocą papierowego ręcznika.

Alternatywną dla tego podejścia może być zwykłe przetarcie zabrudzonych miejsc – wilgotną ściereczką. Jeżeli przeznaczasz jaja do dalszej inkubacji – możesz również spróbować pozbyć się zabrudzeń „na sucho”, bez udziału wody.

Pamiętaj, aby myć jajko – zaczynając zawsze od jego czubka (ostrzejszego końca). Taka technika ogranicza ryzyko przedostania się bakterii do komory powietrznej.

Czego używać? Naturalne vs. chemiczne środki.

Do tego zadania najlepiej sprawdza się czysta i ciepła woda. Jeżeli zabrudzenia są nieco trudniejsze – możesz wesprzeć się naturalnymi środkami. Wówczas z pomocą przyjdzie Ci ocet jabłkowy, który należy rozrobić z wodą w proporcji (1:3).

W przypadku komercyjnych hodowli – polecamy specjalistyczne środki czyszczące – zaprojektowane właśnie z myślą o myciu jaj. Występują w formie płynów, proszków, a nawet specjalistycznych pianek. Środki na bazie chloru, choć skuteczne w walce np. z salmonellą, jednocześnie kompletnie niszczą kutykulę.

Czego unikać? Przede wszystkim mocnych detergentów, mydła oraz innych środków czyszczących (np. na bazie kwasów i zasad), które nie tylko niszczą barierę ochronną, ale dodatkowo – mogą wnikać do wnętrza jajka.

Zasady bezpiecznego czyszczenia: temperatura, czas i technika

W tym obszarze warto zadbać o trzy kluczowe elementy.

• Temperatura wody: cieplejsza niż jajko (około 40 – 45°C).
• Czas moczenia: maksymalnie 15 – 20 sekund namoczenie jest wystarczające.
• Technika mycia: delikatna i z wyczuciem, aby nie uszkodzić delikatnej ochrony.
• Suszenie: od razu po umyciu.

Dlaczego to takie ważne? Zbyt niska temperatura może powodować kurczenie zawartości jajka i wywoływać podciśnienie, które wciągnie bakterie do środka. Zbyt długa kąpiel w wodzie może prowadzić do przenikania przez pory skorupki. Zbyt intensywne czyszczenie – doprowadzać z kolei do mikrouszkodzeń. Pozostawienie mokrego jajka do samodzielnego wyschnięcia zwiększa ryzyko rozwoju niechcianych mikroorganizmów.

Jak przechowywać już umyte jajka?

Zasada jest prosta: jeśli jaja zostały umyte i utraciły swoją naturalną barierę ochronną – należy je bezwzględnie przechowywać w lodówce. Optymalna temperatura wynosi około 4 – 7°C i znacząco hamuje rozwój bakterii. Nie przechowuj ich w temperaturze pokojowej, która sprawia, że termin przydatności do spożycia ulega skróceniu. Zwróć również uwagę na wilgotność, która powinna oscylować w granicach 70 – 80%.

Jajka mają tendencję do absorbowania zapachów. Dlatego przechowuj je w neutralnych pojemnikach –  tępym końcem do góry, co pomaga utrzymać żółtko w centralnej pozycji i jednocześnie spowolnić proces starzenia.

Mimo wszystko pamiętaj, że umyte jajka mają znacznie krótszy termin przydatności. Dlatego warto je zużyć tak szybko, jak to możliwe – najlepiej w ciągu kilku dni od mycia.

Czego nie robić? Typowe błędy.

Na koniec pozwolimy sobie na małe podsumowanie. Działania, które nie tylko skracają termin przydatności jajek, ale dodatkowo mogą wpływać na ich jakość, jak i bezpieczeństwo zarodków to:

• mycie zimną wodą,
• długotrwałe namaczanie,
• zbyt intensywne szorowanie,
• używanie silnych środków czyszczących,
• przechowywanie w nieodpowiedniej temperaturze.

Chcesz więcej porad i inspiracji związanych z hodowlą drobiu?

Blog BIO EGGS to miejsce, gdzie znajdziesz naprawdę mnóstwo sprawdzonych i wartościowych informacji, które wykorzystasz w praktyce. Zapraszamy do lektury teraz, a także do regularnego zaglądania tam w przyszłości. Wszak regularnie dodajemy nowe i ciekawe publikacje.