JAK KURCZAK ODDYCHA W JAJKU?

Jajka zapewniają optymalne warunki dla rozwoju kurzych zarodków. Wewnątrz skorupki znajdują się bowiem wszystkie niezbędne składniki odżywcze, sole mineralne, a nawet zapas wody. W praktyce jaja wymagają tylko ogrzewania oraz regularnego obracania – w naturze zajmuje się tym kwoka, z kolei na fermach przemysłowych odpowiadają za to specjalne urządzenia, zwane inkubatorami. Jest jednak jedna rzecz, która spędza sen z powiek hodowców: skąd wewnątrz jajka bierze się tlen?

Oddychanie w jajku? To zasługa specyficznej budowy skorupki

Większość organizmów (poza tzw. beztlenowcami) potrzebuje tlenu do życia – ten pierwiastek chemiczny jest niezbędny zarówno do przeprowadzania wszelkich procesów fizjologicznych, jak i regeneracji uszkodzonych tkanek. W przypadku ssaków jego dostarczanie odbywa się za pomocą pępowiny, czyli specjalnego przewodu, który łączy płód z łożyskiem matki. Niestety, ptaki nie posiadają podobnego mechanizmu, dlatego natura musiała znaleźć inny sposób na dostarczenie tlenu do rozwijającego się pisklęcia.

Kurze jajko posiada pod swoją skorupką dwie membrany – pomiędzy nimi znajduje się komora powietrzna, która jest wypełniona tlenem. Wspomniana przestrzeń jest dość niewielka, jednak powiększa się wraz z upływem czasu – wraz z rozwojem zarodka zmniejsza się bowiem ilość żółtka oraz wyparowuje część wody zawartej w białku. Zapas tlenu jest jednak stanowczo za mały, aby wystarczył na cały okres inkubacji. W jaki sposób do wnętrza jajka dostaje się więc świeże powietrze?

Z pomocą lupy można zauważyć, że na skorupce kurzego jaja znajduje się wiele mikroskopijnych otworów, zwanych porami – ich liczba różni się w zależności od rozmiaru i gatunku, jednak zazwyczaj wynosi około 7 tysięcy. To właśnie za pośrednictwem tych tunelików do wnętrza jajka dostaje się niezbędny tlen oraz wydostaje niepotrzebny dwutlenek węgla wydzielany przez pisklę. Naturalne kanaliki są zlokalizowane przede wszystkim na bokach oraz w tępym końcu jaja. Co ciekawe, pomimo swoich niewielkich rozmiarów, pory pozwalają nie tylko na wymianę gazów, ale również przenikanie wody.

Pozostałe właściwości skorupki

Jaja kur są niezwykłym wytworem natury, co pokazuje ich nietypowa budowa oraz właściwości. Skorupka jest doskonale przygotowana do ochrony swojej zawartości przed zagrożeniami świata zewnętrznego – odpowiada za to cienka warstwa kutykuli, czyli specjalnej substancji, która posiada zdolności antybakteryjne. Dodatkowa bariera jest właściwie niezauważalna, ponieważ jej grubość wynosi zaledwie 0,005–0,010 mm. Niestety, wspomniana osłona nie znosi zbyt dobrze kontaktu z detergentami, dlatego lepiej nie myć jajek przed umieszczeniem w inkubatorze lub lodówce – dzięki temu produkt dłużej zachowa swoją świeżość.

Zadaniem samej skorupki jest zapewnienie jajku skutecznej ochrony przed potencjalnie niebezpiecznymi czynnikami zewnętrznymi, kontaktem z ciałami obcymi oraz wylaniem się zawartości. Mogłoby się wydawać, że dla optymalnego poziomu bezpieczeństwa, skorupka powinna mieć sporą grubość – w rzeczywistości wynosi ona tylko 0,3 mm. Jajko nie może mieć grubszych ścianek, ponieważ w przeciwnym wypadku wylęgające się pisklę nie byłoby w stanie samodzielnie przebić skorupki, a tym samym wydostać się na zewnątrz.