Hodowla pszczół – jak założyć i prowadzić pasiekę?

Co jest potrzebne do rozpoczęcia przygody z pszczelarstwem i już wkrótce – cieszenia się własnym miodem? Poznaj proces zakładania i prowadzenia pasieki krok po kroku, w tym: przygotowanie, kalendarz prac oraz na jakie koszty należy się przygotować.

Czym jest pszczelarstwo?

Pszczelarstwo to hodowla pszczół miodnych w kontrolowanych warunkach. Odbywa się w pasiekach, w których specjalnie przygotowane do tego ule – są domem dla pszczelich rodzin. To one produkują miód, wosk, pyłek, a także inne produkty.

Jedna rodzina pszczela potrafi wyprodukować od 20 do 40 kg miodu rocznie. Właśnie dlatego pszczelarstwo może być zarówno traktowane jako hobby “po godzinach”, jak również pełnoprawny biznes, na którym da się naprawdę dobrze zarobić.

Jak rozpocząć hodowlę pszczół?

W tym obszarze niezwykle ważne role odgrywają wiedza oraz umiejętności. Bez nich Twoja przygoda z pszczelarstwem może zakończyć się bardzo szybko – i to sporym niepowodzeniem. Dlatego na start polecamy edukację – najlepiej pod okiem bardziej doświadczonych pszczelarzy.

Gdy zyskasz potrzebne kompetencje i zdecydujesz, że to właściwy moment na otwarcie swojej hodowli – zadbaj o formalności (w tym: rejestrację pasieki w powiatowym inspektoracie weterynarii i odebranie numeru weterynaryjnego).

Jeśli planujesz produkować miód w celu jego sprzedaży – pamiętaj o konieczności etykietowania. Każdy słoik musi zawierać informacje na temat pochodzenia miodu, datę jego przydatności oraz numer weterynaryjny.

#1 Wybór rasy pszczół

Istnieje wiele gatunków pszczół przeznaczonych do produkcji miodu. Jeśli jednak szukasz typu, który będzie najmniej problematyczny – jako początkującemu hodowcy polecamy Ci tzw. pszczołę kraińską.

Charakteryzuje się spokojnym usposobieniem, wysoką efektywnością produkcyjną, a w dodatku – jest idealnie przystosowana do klimatu panującego w Polsce. Więcej o gatunkach i rodzajach pszczół przeczytasz tutaj.

Możesz nabyć je na trzy główne sposoby:

• Po pierwsze – rodziny pszczele, czyli kompletne kolonie.
• Po drugie – odkłady, czyli część rodzin pszczelich, które zostały odłączone od swojej kolonii.
• Po trzecie – pakiety, czyli grupę pszczół wraz z matką.

#2 Dobór rodzaju ula (przegląd konstrukcji dla początkujących pszczelarzy)

Kolejnym niezbędnym krokiem będzie wybór właściwego “domu” dla Twoich pszczół. Poszczególne konstrukcje różnią się od siebie rozmiarami, otwieraniem, a nawet obsługą. Podstawowy podział uwzględnia ule leżaki (najprostsze), kombinowane (oddzielające gniazda od miodu) oraz korpusowe (najbardziej zaawansowane konstrukcje – do masowej produkcji miodu). Zazwyczaj są produkowane z drewna.

Nowością, która cieszy się coraz większą popularnością, są ule styropianowe. Oferują świetną izolację termiczną, a dodatkowo – niską wagę.

#3 Wskazanie lokalizacji dla pasieki

Idealne miejsce na pasiekę powinno spełniać kilka podstawowych wymogów:

• dostęp do wody (naturalny lub zapewniony przez człowieka),
• ochrona przed działaniem silnego wiatru (np. za pomocą drzew i krzewów),
• umiarkowany dostęp do słońca,
• bliskość roślin (łąk, lasów, upraw itp.).

Dodatkowo należy pamiętać o przepisach, w myśl których pasieka musi znajdować się w odległości minimum 100 metrów od dróg publicznych i 50 metrów od granic działki.

Pszczoły są bardzo wrażliwe na chemię oraz hałas. Dlatego unikaj terenów, na których stosuje się środki ochrony roślin, a także miejsc o dużym natężeniu ruchu.

#4 Zakup wyposażenia i niezbędny sprzęt pszczelarski

Podstawa to oczywiście wyposażenie osobiste, które pozwoli Ci na prowadzenie bezpiecznych prac przy ulach. W tym celu kup kombinezon pszczelarski, grube rękawice oraz solidne buty.

Co dalej? Do prowadzenia codziennych prac będą Ci potrzebne: podkurzacz pszczelarski, dłuta pasieczne, szczotki oraz pogrzebacz. Jeśli planujesz produkcję miodu na większą skalę – nie obejdzie się bez inwestycji w miodarkę oraz odstojniki.

Jak prowadzić pasiekę? Kalendarz i zakres prac pszczelarskich.

Hodowla pszczół odbywa się wg. rytmu narzucanego przez samą przyrodę. Każda pora roku rządzi się swoimi prawami, a co za tym idzie – daje inne wyzwania. Wiosna to czas przebudzeń i rozwoju. Podczas lata odbywają się tzw. miodowe żniwa. Jesień upływa pod znakiem przygotowań do zimy. Zaś sama zima to czas na snucie dalszych planów nad rozwojem hodowli.

Oczywiście, musisz mieć na względzie, że każda pasieka jest odrobinę inna. Na to, jak się z nią obchodzić, wpływają takie czynniki, jak: lokalizacja, warunki pogodowe, a także sama rasa pszczół.

Zakres prowadzonych prac dostosowuj do zarówno do pogody, jak i rodzaju (i rozwoju) roślinności w danym regionie. W naszym kraju tzw. sezon aktywny trwa od marca do października. Aczkolwiek najwięcej pracy w pasiece jest  w okresie od kwietnia do sierpnia.

Pamiętaj o regularnym kontrolowaniu uli (najlepiej raz w tygodniu), a także prowadzeniu dziennika, w którym zapisujesz stan pszczół, pogodę oraz to, co robisz.

Jak dbać o zdrowie pszczół? Choroby, szkodniki i inne zagrożenia.

Zapamiętaj – podstawę stanowi profilaktyka! Dbaj o czystość uli, regularnie wymieniaj stare plastry, a także stale kontroluj stan pszczelich rodzin.

Twoja hodowla może być narażona choroby oraz grzyby, w tym: warrozę, nosemozę, grzybicę wapienną, a nawet zgnilca amerykańskiego. Duże zagrożenie stanowią również mrówki, myszy oraz ptactwo.

Niektóre z nich są na tyle destrukcyjne, że jedynym wyjściem jest eliminacja całych rodzin pszczelich. Dlatego, jeśli tylko zauważysz jakiekolwiek niepokojące symptomy – działaj od razu.

Ile kosztuje hodowla pszczół? Koszty założenia i prowadzenia pasieki.

Dokładne rozmiary inwestycji są bezpośrednio powiązane z wielkością samej hodowli.

Jeśli mowa o małej pasiece liczącej kilka uli (np. 2 – 5 sztuk) przygotuj się na wydatek rzędu 7500 – 12000 złotych (za ule, rodziny pszczele oraz podstawowe wyposażenie wraz z odzieżą ochronną). W przypadku większych planów hodowlanych – niezbędna będzie również miodarka (około 2500 – 6000 złotych).

Do kosztów ponoszonych cyklicznie zaliczamy: pasze, leki, serwis i wymianę sprzętów, które łącznie mogą zamykać się w kwotach od 500 do ponad 1000 złotych rocznie za pojedynczy ul.

Planujesz rozpoczęcie hodowli pszczół?

Zacznij od inwestycji w inkubatory matek pszczelich, które znajdziesz w naszym sklepie internetowym BIO EGGS. Poza nimi czeka na Ciebie również szeroki wybór innych niezbędnych akcesoriów. Jeśli potrzebujesz wsparcia – zapraszamy do kontaktu. Chętnie pomożemy!